«Αν η Ευρώπη συνεχίσει στον ίδιο δρόμο, θα πάψει να είναι Ευρώπη»

Συνέντευξη του Δημήτρη Χριστόπουλου, Υποψήφιου Ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Αν. Καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και Αντιπροέδρου της Διεθνούς Ομοσπονδίας για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου…

Συνέντευξη του Δημήτρη Χριστόπουλου, Υποψήφιου Ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Αν. Καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και Αντιπροέδρου της Διεθνούς Ομοσπονδίας για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

Βρισκόμαστε λίγες μέρες πριν ανοίξουν οι κάλπες των Ευρωεκλογών.Πώς εκτιμάτε ότι κύλησε η προεκλογική περίοδος κατά τις επισκέψεις που πραγματοποιήσατε, ανά την Ελλάδα και πρόσφατα και στο Αγρίνιο, και με ποιο τρόπο τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου των αυτοδιοικητικών εκλογών θα επηρεάσουν τους ψηφοφόρους την προσεχή Κυριακή;
Αν και πάντοτε ταξίδευα πολύ στην Ελλάδα για θέματα που σχετίζονται με το αντικείμενό μου -τα ατομικά, πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα, το μεταναστευτικό, οι τραγωδίες που το συνοδεύουν όπως εδώ στην Πάλαιρο, κλπ-, η εμπειρία της προεκλογικής περιόδου είναι μοναδική. Πήγα σε δεκάδες πόλεις, συζήτησα με χιλιάδες ανθρώπους, το συμπέρασμα είναι ένα: η καθολική αγωνία, όχι πια αν θα βγούμε από την κρίση, αλλά αν θα αλλάξουμε πορεία. Γιατί αν δεν αλλάξουμε, αυτό που σήμερα ζούμε θα συνεχίσουμε να το ζούμε για δεκαετίες. Το Μνημόνιο, ακόμη και όταν η σύμβαση τελειώσει, θα είναι η καθημερινότητά μας -η δική μας και των παιδιών μας. Γι’ αυτό λέω -για να απαντήσω και στο δεύτερο ερώτημά σας- ότι, αυτή την Κυριακή, η Ελλάδα πρέπει και μπορεί να γίνει για την Ευρώπη ό,τι έγινε, την περασμένηΚυριακή, η Αττική και η Αθήνα για την Ελλάδα.

Είναι η πρώτη φορά που οι Ευρωεκλογές στην Ελλάδα διεξάγονται με σταυρό προτίμησης. Πώς επιδρά αυτό στη συνείδηση των πολιτών και την αντίληψή τους για το τι εστί Ευρωπαϊκή Ένωση και γιατί δεν είχε εφαρμοστεί νωρίτερα στη χώρα μας, όπως για παράδειγμα συνέβη στην Κύπρο;
Θυμάστε πώς αποφασίστηκε αυτό: μια κουτοπονηριά ήταν, των κ. Σαμαρά και Βενιζέλου, για να αντιμετωπίσουν απολύτως αδιάφορα για τους πολίτες εσωκομματικά προβλήματα στη συγκρότηση των ψηφοδελτίων τους. Καμία σχέση με το δικαίωμα των πολιτών να επιλέγουν. Μπορώ ωστόσο να σας διαβεβαιώσω ότι η απόφαση αυτή διευκόλυνε τον ΣΥΡΙΖΑ να διαμορφώσει ένα εξαιρετικό ψηφοδέλτιο και τους υποψηφίους του να δώσουν τον αγώνα τον καλό για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.Είμαστε οι μόνοι που βρισκόμαστε σε όλη την Ελλάδα, έτσι δεν είναι;

Στην Ελλάδα έχουμε συνηθίσει να αποδίδουμε όχι μόνο πολιτικά αλλά και κομματικά χαρακτηριστικά σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, έτσι και στις διπλές εκλογές αυτού του Μαΐου. Πώς πιστεύετε ότι επιδρά αυτό στην ψυχολογία των ψηφοφόρων; Υπάρχει φόβος να αποδοθούν «δημοσκοπικά» χαρακτηριστικά στην εκλογική αναμέτρηση, τα οποία θα αλλοιώσουν το νόημα των Ευρωεκλογών;
Κάθε εκλογική αναμέτρηση έχει τις δικές της ιδιομορφίες, που πρέπει να παίρνουμε υπόψη μας όταν εκτιμούμε το αποτέλεσμά της. Οι ευρωεκλογές, και μάλιστα οι φετινές, έχουν εκ των πραγμάτων ισχυρό πολιτικό περιεχόμενο: ποια Ευρώπη θέλουμε και ποια Ελλάδα σ’ αυτή την Ευρώπη. Εμείς, αυτά συζητάμε με τους ανθρώπους. Και είναι επείγον να δώσουμε μια απάντηση, γιατί, αν η κυρίαρχη σήμερα πολιτική συνεχίσει να καταστρέφει τη μια χώρα μετά την άλλη, η Ευρώπη πολύ σύντομα δεν θα υπάρχει. Έχουν υπαρξιακή σημασία αυτές οι εκλογές, και για την Ελλάδα και για την Ευρώπη.

Έχει περάσει σε μεγάλο βαθμό στη συνείδηση των πολιτών ότι πίσω από όλες τις οδυνηρές αποφάσεις που λήφθηκαν την τελευταία πενταετία για την χώρα μας, βρίσκεται η Γερμανία και η Γερμανίδα καγκελάριος ΆνγκελαΜέρκελ. Σας φοβίζει αυτή η διάσταση που τείνει να επικρατήσει ανάμεσα και στα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δημιουργώντας έναν διαχωρισμό Βορρά-Νότου;
Προηγήθηκε, τη δεκαετία του ’90, ένας άλλος διαχωρισμός στην Ευρώπη: Ανατολή - Δύση. Ό,τι έγινε τότε στις χώρες της ευρωπαϊκής Ανατολής, γίνεται τώρα στον ευρωπαϊκό Νότο και -μην έχετε καμία αμφιβολία- θα γίνει αύριο στον Βορρά. Αυτή είναι η εγωιστική, βαθιά συντηρητική και αντιευρωπαϊκή, θα έλεγα, πολιτική της γερμανικής Δεξιάς και ενός μέρους της κοινοτικής γραφειοκρατίας. Επομένως, ο αγώνας μας δεν είναι «κατά των Γερμανών», είναι κατά των πολιτικών της λιτότητας, για μια Ευρώπη της αλληλεγγύης, του κοινωνικού κράτους, των δικαιωμάτων, της βιώσιμης και φιλικής προς το περιβάλλον ανάπτυξης. Δεν είναι εύκολος, υπάρχουν όμως πολλοί στην Ευρώπη, και όχι μόνο στον Νότο, που έχουν τις ίδιες μ’ εμάς αγωνίες.

Ανάμεσα στις θεωρίες που διατυπώθηκαν από διάφορους πολιτικούς χώρους και προσωπικότητες για την έξοδο της χώρας από την κρίση χρέους, ήταν η έξοδος από το ενιαίο νόμισμα ή ακόμη και η έξοδος από την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση. Για εσάς ως ΣΥΡΙΖΑ, παραμένουν ακόμη ανοικτά αυτά τα ζητήματα και θεωρείτε ότι είναι λύσεις που θα μπορούσαν να αποδώσουν;
Ασφαλώς όχι. Η λύση στα προβλήματα της Ευρώπης, που συνδέονται κυρίως με τη θέση της στον παγκόσμιο ανταγωνισμό, δεν μπορούν να αντιμετωπισθούν με έναν ακόμη άγριο και απελπισμένο ανταγωνισμό μεταξύ εθνικών νομισμάτων. Αλλά όχι μόνον αυτό: όποτε η Ευρώπη διαλύθηκε, το έκανε με τον χειρότερο για την ίδια και για όλη την ανθρωπότητα τρόπο. Συνέβη δύο φορές τον 20ο αιώνα. Να συμβεί και μια τρίτη, τον 21ο;

Η Ευρωπαϊκή Ένωση «πάτησε» πάνω στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα & Χάλυβα, ίσωςχωρίς να καταφέρει ποτέ να απεμπολήσει τη σημασία της Οικονομίας ως ενοποιητικό παράγοντα ανάμεσα στα κράτη-μέλη. Έως πότε μπορεί να συνεχιστεί αυτή η αντίληψη, τη στιγμή που είναι η ίδια η Οικονομία που κινδυνεύει να τινάξει στον αέρα ένα ιστορικά μοναδικό εγχείρημα; Μπορεί να επέλθει ευρωπαϊκή ολοκλήρωση που δεν θα βασίζεται μόνο επάνω σε μία οικονομική και νομισματική ενοποίηση;
Μα αυτό, ακριβώς, είναι το διακύβευμα της εποχής: αν η Ευρώπη συνεχίσει το δρόμο που σήμερα ακολουθεί, θα πάψει να είναι Ευρώπη. Χρειάζεται μια μεγάλη στροφή στις οικονομικές επιλογές της και -επιμένω σ’ αυτό- αποφασιστική στροφή προς την πολιτική Ευρώπη. Χρειαζόμαστε «περισσότερη Ευρώπη» και, ταυτόχρονα, «διαφορετική Ευρώπη», πιο κοντά στις αξίες που ενέπνευσαν τους ιδρυτικούς πατέρες της και πιο κοντά στις ανάγκες της εποχής μας, της εποχής της παγκοσμιοποίησης.

Στο πρόσφατο ντιμπέιτ ανάμεσα στους 5 επικρατέστερους πολιτικούς αρχηγούς που διεκδικούν την προεδρία της Κομισιόν, ο κ. Τσίπρας ζήτησε την ενίσχυση της Αριστεράς ώστε να τεθεί τέρμα στην πολιτική λιτότητας. Ποιες είναι οι πολιτικές τις οποίες θα μπορούσε να ακολουθήσει μια Κομισιόν υπό την προεδρία του κ. Τσίπρα και με ισχυρή παρουσία της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, ώστε να δοθεί τέλος σ’ αυτές τις πολιτικές;
Όλος ο ευρωπαϊκός Τύπος, ανεξάρτητα από πολιτικές προτιμήσεις, εκτίμησε ότι ο Αλέξης Τσίπρας στη διάρκεια του ντιμπέιτ ήταν ο φορέας μιας άλλης πρότασης για την ίδια την Ευρώπη. Τι λέει, με δυο λόγια, η πρόταση αυτή; Το πρόβλημα του χρέους και της ανάπτυξης δεν είναι πρόβλημα της Ελλάδας, της Πορτογαλίας ή της Ιρλανδίας. Είναι πρόβλημα όλης της Ευρώπης και μόνον έτσι μπορεί να αντιμετωπιστεί. Όλοι μαζί, λοιπόν, πρέπει να αποφασίσουμε: πρώτον, ρύθμιση των χρεών με διαγραφή ενός μεγάλου μέρους τους. Δεύτερον, μια νέα σύμβαση για την αποπληρωμή τους με ρήτρα ανάπτυξης -και όχι πλεονάσματος, που θα πηγαίνει αναγκαστικά στην εξυπηρέτηση του χρέους. Και, τρίτον, μια νέα συμφωνία, ένα ευρωπαϊκό NewDeal, για την ανάπτυξη. Αλλά θα σας ρωτήσω κι εγώ: ακούσατε τον πρωθυπουργό να μιλάει για τις ευρωεκλογές και να παρουσιάζει προτάσεις για την Ευρώπη;

Η ύπαρξη της Τρόικας συνιστά άμεση παρέμβαση στα εσωτερικά της χώρας μας, κάτι το οποίο έχετε κατακρίνει και δημόσια. Έχοντας ως δεδομένο όμως ότι ο κίνδυνος η ελληνική κρίση να μεταλαμπαδευτεί σε όλο τον ευρωπαϊκό νότο ήταν υπαρκτός, έως ποιου σημείου μπορεί να θεωρηθεί δικαιολογημένη μια έξωθεν παρέμβαση στα εσωτερικά και μάλιστα στα οικονομικά μιας χώρας που είναι μέλος της διεθνούς κοινότητας και ποιοι μηχανισμοί θα νομιμοποιούνταν θεσμικά να ασκήσουν μια τέτοιου είδους παρέμβαση, για την προστασία του γενικότερου συμφέροντος;
Η κρίση εκδηλώθηκε με ιδιαίτερη ένταση στην Ελλάδα για συγκεκριμένους λόγους, δεν ήταν όμως μόνο ελληνική. Η συνέχεια της ιστορίας το αποδεικνύει, η Ευρώπη γέμισε «μαύρα πρόβατα». Γι’ αυτό και η λύση δεν είναι η τιμωρία των «τεμπέληδων του Νότου», ο Νότος ήδη καταστρέφεται. Η λύση είναι η αλληλεγγύη, η ανάπτυξη, η σύγκλιση των χωρών. Και φυσικά, η δημοκρατία. Η Τρόικα, που έχει υποκαταστήσει την κυβέρνηση στην Ελλάδα, δεν υπάρχει σε κανένα κοινοτικό κείμενο. Έτσι θα προχωρήσουμε; Με τον Μπαρόζο να αποφασίζει στους διαδρόμους των Καννών ότι πρέπει να «σκοτωθεί» ο εκλεγμένος Έλληνας πρωθυπουργός και να αντικατασταθεί από τον «τεχνοκράτη» που επέλεξε ο ίδιος; Επιμένω: την Κυριακή, η πιο χειμαζόμενη χώρα της Ευρώπης, αυτή που έχει υποστεί τα χειρότερα, πρέπει να στείλει το μήνυμα ότι «δεν αντέχουμε άλλο». Ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι. Ότι η Ευρώπη, για να παραμείνει Ευρώπη, πρέπει να αλλάξει.